Artikel 1 uit de Grondwet is niet voor niks artikel 1: het is ‘de moeder van alle andere artikelen’. Discriminatie op basis van godsdienst, geslacht, ras of wat dan ook niet toestaan is een soort conditio sine qua non voor het functioneren van de maatschappij. GroenLinksaf in de Waalwijkse gemeenteraad wilde de tekst op de een of andere manier zichtbaar maken in het stadhuis, om zo wat olie op de golven te gooien van de talloze oververhitte discussies in het land. Die poging keerde als een boemerang terug in het gezicht van raadslid Dilek Odabasi. Geen olie op de golven maar olie op het vuur was het van haar voorstel.

Burgemeester Kleijngeld, die als voorzitter van de raad een zo neutraal mogelijke positie in dient te nemen, vond het eerst een prima plan. Maar ook hij zag de storm van kritiek uit de gemeenteraad niet aankomen. Andere partijen vonden alle 23 artikelen even belangrijk. Twijfelden aan het effect van zo’n actie. Zelfs het getob over Monsieur Cannibale in De Efteling werd erbij gehaald.

Odabasi schrok danig van de reacties. Kleijngeld probeerde de zaak nog te sussen door uitstel te bepleiten. Odabasi voelde daar in al haar emotie niks voor. Het plan verdween zo in de prullenbak.

Het incident tekent de sfeer waarin tegenwoordig politiek wordt bedreven: hard, gepolariseerd, met weinig oor en oog voor de tegenstander, niet gericht op resultaat maar op scoren bij de achterban. Van mening verschillen is geen slow cooking maar gaat via de hogedrukpan. Had Odabasi mee moeten gaan met het uitstel? Wellicht. Haar weigering tekent de overspannen beladenheid waarin debatten vaak plaatsvinden. Ook het vertrek van Yvette IJpelaar bij de PvdA is een symptoom van de ziekte waaraan de politiek lijdt. Politici en hun kiezers zijn de weg kwijt en versterken dat gevoel bij elkaar door hun gedrag. Samen rollen ze de berg af en ze zijn nog lang niet beneden.

Dat zal zo nog wel even doorgaan, vrees ik. Het fenomeen is als een zweer die eerst moet openbarsten voordat genezing mogelijk is. In Groot-Brittannië leidde dat tot een Brexit. In Wolluk is (nog) slechts sprake van een Sjexit, het afscheid van Sjaak Koolen als verslaggever van het Brabants Dagblad. Journalistieke nestor Sjaak heeft het verval van de politiek op gepaste afstand kunnen waarnemen. Ik weet niet in hoeverre dat mee heeft gespeeld bij zijn beslissing de pen neer te leggen. Misschien helemaal niet. Maar ik kan me voorstellen dat je er zelfs als journalist een beetje moe en moedeloos van wordt.

Gelukkig zijn we nog niet van Sjaak af. Want er komt een tweede De Sjaak, de schitterende glossy over Waalwijk die vorig jaar voor het eerst van de persen rolde. Ik vernam in de wandelgangen dat Sjaaks werkgever het eerst niet zo leuk vond dat hij buiten de krant om een magazine uitbracht. Daar zal hij nu in ieder geval geen last van hebben. En ook in het komende Kersthuis kan hij met een gerust hart plaats gaan nemen. Daar heeft hij geen artikel 1 voor nodig.